Türkçe vikipedide de bu madde var; ama çok eksik.
SHARI
Sushimeshi (Meshi: Pilav) ya da Sumeshi olarak da adlandırılır. Bazen gohan da denir ama gohan doğrudan, sade Japon pilavına verilen addır.
Shari, sushinin pirinç kısmıdır. Sushi'yi oluşturan iki temel yapıdan biridir.
Pirinç sirkesi, şeker, tuz ve pirinç kullanılarak yapılır. Bu arada; sushi Japoncası, klasik Japoncadan farklıdır. Sushi'ye özgü bir çok terim vardır. Bazen içine konbu (Kurutulmuş kelp) ve/veya sake (pirinç rakısı) da konur. Genelde uzun, yapışkan ve beyaz pirinç kullanılır ama siyah pirinç, kahverengi pirinç, yaban pirinci, kızıl pirinç gibi şeylerin de kullanıldığı olur. (Bunlar Japonya'da sadece aşırı yöresel restoranlarda ve Avrupa'da kullanılır yaban pirinci haricinde) Ama sushi için herhangi pirinç kullanılabilir; Batı lokantalarında genelde çubuk pirinci ve yasemin pirinci kullanılır. Bazen de şeker, su ve pirinç sirkesi kullanılmadan sushisu denen şekerli tuzlu mirin (Pirinç sirkesine benzer bir malzeme, içki olarak da tüketilse de genelde yemeklerde kullanılır; pirinç sirkesinden biraz daha koyu kıvamlı ve daha tatlıdır) kullanılır.
NETA
Neta'yı, "üst malzeme" ya da "asıl malzeme" olarak çevirebiliriz. Neta, sushide kullanılan "çiğ balık" kısmıdır. (Ancak ne hepsi çiğdir, ne de hepsi balıktır) Neta listesini açıklamalarla altta vereceğim.
SARMA
Sushi, "yosuna sarılmış pirinç" değildir. Kiminde sarma işlemi yoktur, kiminde sarma işlemi başka malzemeyle yapılır.
Nori: Kurutulmuş yosun. Sushide esas sarma yosunudur.
Washi: Pirinçten yapılan yenilebilir kağıt. Genelde dekoratif sushilerde kullanılır.
Kappa: İncecik dilimlenmiş salatalık.
Usuyaki-tamago: İnce, şekerli omlet. (Neta olarak kullanıldığında sadece "tamago" denir)
Datemaki: Usuyaki-tamago ile sarılı sushilerin ve Japon usulü yumurta rulosunun adı.
Nori tamago (Ya da sadece Noritama): Usuyaki-tamago ile sarılmış nori.
Yuba: Soya sütü kaymağı.
Sake: Somon balığı. Bazı uramakilerde de süsleme olarak kullanılır.
NETA
Tamago: Tatlı omlet.
Uzura: Çiğ bıldırcın yumurtası.
Balıklar ve diğer deniz ürünleri için bin beş yüz (abartı sayı) çeşit için ayrı ayrı isimlendirme var. Dolayısıyla onları tek tek yazmayacağım. Daha ekstrem şeyleri yazacağım.
Basashi (Sakuraniku da denir): At eti
Gyusashi (Ya da sadece Gyu): Sığır eti (Çiğken "gyusashi" pişmişken "gyuu" denir)
Wagyu: Japonya'ya özgü bir sığır çeşidi ve onun eti.
Shikasashi: Geyik eti.
Torisashi (Ya da sadece tori): Tavuk eti.
Ayrıca Japonlar ilgi göstermese de Batılılarca Chiizu (Peynir) ve Bacon (Domuz pastırması) içeren sushiler de yapılmaktadır. Ha bir de duck bacon (Ördek pastırması) ile de yapılır. Bacon ve duck bacon sarılarak da sushi yapılır.
Sazae: Uzakdoğuya özgü bir deniz salyangozu çeşidi. (Turbo cornutus)
Tsubugai: Deniz salyangozu. (Genel adı)
Ni-ika: Soya sosuyla kaynatılmış kalamar.
Hoya: Halocynthia roretzi
Kamesashi (Ya da sadece Kame): Deniz kaplumbağası
Kurage: Deniz anası
Kujira: Balina eti. Japonya dışında yasalar nedeniyle kullanılmayan bir malzemedir.
Namako: Denizhıyarı
Uni: Deniz kestanesi
Ikura: Somon yumurtası
Kazunoko: Ringa yumurtası
Masago: Çamuka havyarı
Mentaiko: Kömür balığı havyarı
Shirako: Döllenmiş balık yumurtası (Buyur?)
Tarako: Alascan pollock (Kömür balığı) havyarı
Tobiko: Uçanbalık havyarı
Konbu (Batılılaştırılmış yazımda Kombu diye de geçer): Kurutulmuş kelp yosunu
Tororo konbu: Konbu turşusu
Wakame: Bir çeşit deniz yosunu (Deniz hardalı diye de bilinir)
Kumasashi (Ya da sadece Kuma): Ayı eti.
Panda: Panda eti. Soyları tehlikede olduğundan artık yasaktır.
Teriyaki: Teriyaki sosuyla kızartılmış sushi malzemelerinin genel adı. En çok tavuk, sığır, unagi (yılanbalığı) ve anago (mığrı) bu işleme tabi tutulur. Hatta unagi ve unago'nun bu işleme tabii tutulması zorunludur.
Asparagus: Kuşkonmaz.
Abokado: Avokado
Ninjin: Havuç
Kyuuri (Ya da "kappa"): Salatalık (Kappa, salatalığı çok seven bir Japon efsanevi yaratığıdır)
Shouga: Zencefil
Gari: Tatlı zencefil turşusu. Neta olarak pek kullanılmaz; genelde sushi geçişlerinde ağızdaki tadı temizlemek amacıyla kullanılır.
Gobou: Dulavratotu kökü
Kaiware: Daikon (Uzun beyaz turp) filizi
Kanpyou: Kurutulmuş sukabağı
Konnyaku: Konjac diye bir bitkiden yapılan bir malzeme.
Nattou: Fermente edilmiş soya fasulyeleri; ayrıca tek başına da gıda olarak tüketilir.
Negi: Yeşil soğan
Oshinko: Bkz. Takuan
Shiitake: Bir mantar çeşidi. Japon ve Çin yemeklerinin çoğunda kullanılır.
Takuan: Daikon turşusu
Tofu: Soya peyniri
Tsukemono: Japon turşusu.
Umeboshi: Japon eriği turşusu
Wasabi: Acı Japon turbu ve ezmesi. Neta olarak değil; sos olarak kullanılır genelde.
Yamu: Tatlı patates
Yuba: Soya kaymağı
Foagura: Yağlı kaz ciğeri. (Asıl adı olan Foige gras'ın Japoncalaştırılmış adıdır)
Buta: Domuz eti
Shioyaki: Kömür ateşinde pişirilmiş tuzlu et.
Yukhoe: Kore usulü, soya sosuyla marine edilmiş et
Galbi: Kore usulü, marine edilip kızartılmış et
Ayrıca çilek (ichigo), muz (banana) gibi tatlı meyvelerden de sushi yapılmaktadır; Batılılarca bulunmuştur, ancak hiçbir yerde yaygın değildir.
SHARI
Sushimeshi (Meshi: Pilav) ya da Sumeshi olarak da adlandırılır. Bazen gohan da denir ama gohan doğrudan, sade Japon pilavına verilen addır.
Shari, sushinin pirinç kısmıdır. Sushi'yi oluşturan iki temel yapıdan biridir.
Pirinç sirkesi, şeker, tuz ve pirinç kullanılarak yapılır. Bu arada; sushi Japoncası, klasik Japoncadan farklıdır. Sushi'ye özgü bir çok terim vardır. Bazen içine konbu (Kurutulmuş kelp) ve/veya sake (pirinç rakısı) da konur. Genelde uzun, yapışkan ve beyaz pirinç kullanılır ama siyah pirinç, kahverengi pirinç, yaban pirinci, kızıl pirinç gibi şeylerin de kullanıldığı olur. (Bunlar Japonya'da sadece aşırı yöresel restoranlarda ve Avrupa'da kullanılır yaban pirinci haricinde) Ama sushi için herhangi pirinç kullanılabilir; Batı lokantalarında genelde çubuk pirinci ve yasemin pirinci kullanılır. Bazen de şeker, su ve pirinç sirkesi kullanılmadan sushisu denen şekerli tuzlu mirin (Pirinç sirkesine benzer bir malzeme, içki olarak da tüketilse de genelde yemeklerde kullanılır; pirinç sirkesinden biraz daha koyu kıvamlı ve daha tatlıdır) kullanılır.
NETA
Neta'yı, "üst malzeme" ya da "asıl malzeme" olarak çevirebiliriz. Neta, sushide kullanılan "çiğ balık" kısmıdır. (Ancak ne hepsi çiğdir, ne de hepsi balıktır) Neta listesini açıklamalarla altta vereceğim.
SARMA
Sushi, "yosuna sarılmış pirinç" değildir. Kiminde sarma işlemi yoktur, kiminde sarma işlemi başka malzemeyle yapılır.
Nori: Kurutulmuş yosun. Sushide esas sarma yosunudur.
Washi: Pirinçten yapılan yenilebilir kağıt. Genelde dekoratif sushilerde kullanılır.
Kappa: İncecik dilimlenmiş salatalık.
Usuyaki-tamago: İnce, şekerli omlet. (Neta olarak kullanıldığında sadece "tamago" denir)
Datemaki: Usuyaki-tamago ile sarılı sushilerin ve Japon usulü yumurta rulosunun adı.
Nori tamago (Ya da sadece Noritama): Usuyaki-tamago ile sarılmış nori.
Yuba: Soya sütü kaymağı.
Sake: Somon balığı. Bazı uramakilerde de süsleme olarak kullanılır.
NETA
Tamago: Tatlı omlet.
Uzura: Çiğ bıldırcın yumurtası.
Balıklar ve diğer deniz ürünleri için bin beş yüz (abartı sayı) çeşit için ayrı ayrı isimlendirme var. Dolayısıyla onları tek tek yazmayacağım. Daha ekstrem şeyleri yazacağım.
Basashi (Sakuraniku da denir): At eti
Gyusashi (Ya da sadece Gyu): Sığır eti (Çiğken "gyusashi" pişmişken "gyuu" denir)
Wagyu: Japonya'ya özgü bir sığır çeşidi ve onun eti.
Shikasashi: Geyik eti.
Torisashi (Ya da sadece tori): Tavuk eti.
Ayrıca Japonlar ilgi göstermese de Batılılarca Chiizu (Peynir) ve Bacon (Domuz pastırması) içeren sushiler de yapılmaktadır. Ha bir de duck bacon (Ördek pastırması) ile de yapılır. Bacon ve duck bacon sarılarak da sushi yapılır.
Sazae: Uzakdoğuya özgü bir deniz salyangozu çeşidi. (Turbo cornutus)
Tsubugai: Deniz salyangozu. (Genel adı)
Ni-ika: Soya sosuyla kaynatılmış kalamar.
Hoya: Halocynthia roretzi
Kamesashi (Ya da sadece Kame): Deniz kaplumbağası
Kurage: Deniz anası
Kujira: Balina eti. Japonya dışında yasalar nedeniyle kullanılmayan bir malzemedir.
Namako: Denizhıyarı
Uni: Deniz kestanesi
Ikura: Somon yumurtası
Kazunoko: Ringa yumurtası
Masago: Çamuka havyarı
Mentaiko: Kömür balığı havyarı
Shirako: Döllenmiş balık yumurtası (Buyur?)
Tarako: Alascan pollock (Kömür balığı) havyarı
Tobiko: Uçanbalık havyarı
Konbu (Batılılaştırılmış yazımda Kombu diye de geçer): Kurutulmuş kelp yosunu
Tororo konbu: Konbu turşusu
Wakame: Bir çeşit deniz yosunu (Deniz hardalı diye de bilinir)
Kumasashi (Ya da sadece Kuma): Ayı eti.
Panda: Panda eti. Soyları tehlikede olduğundan artık yasaktır.
Teriyaki: Teriyaki sosuyla kızartılmış sushi malzemelerinin genel adı. En çok tavuk, sığır, unagi (yılanbalığı) ve anago (mığrı) bu işleme tabi tutulur. Hatta unagi ve unago'nun bu işleme tabii tutulması zorunludur.
Asparagus: Kuşkonmaz.
Abokado: Avokado
Ninjin: Havuç
Kyuuri (Ya da "kappa"): Salatalık (Kappa, salatalığı çok seven bir Japon efsanevi yaratığıdır)
Shouga: Zencefil
Gari: Tatlı zencefil turşusu. Neta olarak pek kullanılmaz; genelde sushi geçişlerinde ağızdaki tadı temizlemek amacıyla kullanılır.
Gobou: Dulavratotu kökü
Kaiware: Daikon (Uzun beyaz turp) filizi
Kanpyou: Kurutulmuş sukabağı
Konnyaku: Konjac diye bir bitkiden yapılan bir malzeme.
Nattou: Fermente edilmiş soya fasulyeleri; ayrıca tek başına da gıda olarak tüketilir.
Negi: Yeşil soğan
Oshinko: Bkz. Takuan
Shiitake: Bir mantar çeşidi. Japon ve Çin yemeklerinin çoğunda kullanılır.
Takuan: Daikon turşusu
Tofu: Soya peyniri
Tsukemono: Japon turşusu.
Umeboshi: Japon eriği turşusu
Wasabi: Acı Japon turbu ve ezmesi. Neta olarak değil; sos olarak kullanılır genelde.
Yamu: Tatlı patates
Yuba: Soya kaymağı
Foagura: Yağlı kaz ciğeri. (Asıl adı olan Foige gras'ın Japoncalaştırılmış adıdır)
Buta: Domuz eti
Shioyaki: Kömür ateşinde pişirilmiş tuzlu et.
Yukhoe: Kore usulü, soya sosuyla marine edilmiş et
Galbi: Kore usulü, marine edilip kızartılmış et
Ayrıca çilek (ichigo), muz (banana) gibi tatlı meyvelerden de sushi yapılmaktadır; Batılılarca bulunmuştur, ancak hiçbir yerde yaygın değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder